در قسمت اول انسان ها را در چهار دسته طبقه بندی کردیم و اکنون با توجه به این دسته بندی ها بررسی می کنیم برای افزایش عادت های خوب و کاهش عادت های بد چه کارهایی می توانیم انجام دهیم .
یک اتفاق نو می تواند باعث تغییر اساسی در عادت های ما شود
در قسمت قبل بررسی کردیم که عادت ها بر اثر تکرار مداوم به مرور زمان شکل می گیرند و بعضی از آن ها به اندازه ای ملکه ذهن ما می شوند که حتی بدون هیچ گونه فکر و تمرکز می توانیم آن ها را انجام دهیم اما گاهی وقت ها یک فرصت یا یک تغییر بزرگ می تواند همه چیز را به یکباره تغییر دهد و عادت های قبلی ما که به سختی قابل تغییر بودند به راحتی تغییر کنند .
مثلا وقتی به یک خانه جدید اسباب کشی می کنیم یا ازدواج می کنیم یا حتی طلاق می گیریم ، این تغییرات اساسی باعث می شوند که بتوانیم عادت های که گذشته نمی توانستیم تغییر دهیم الان به راحتی تغییر دهیم ، پس سعی کنیم از این فرصت های طلایی استفاده کنیم و عادت های خوب را برای خود ایجاد کنیم یا عادت ها در جهت بهبود زندگی خود تغییر دهیم .
انجام عادت های خوب را آسان و انجام عادت های بد را سخت کنیم
همه ما تا حدی تنبل هستیم یا بهتر است بگوییم دوست داریم همه چیز راحت و آسان بدست آید ، پس بهتر است از این خصوصیات در جهت بهتر شدن زندگی خود استفاده کنیم و در اینجا دو راهکار اساسی را در جهت افزایش عادت های خوب باهم بررسی می کنیم .
۱ – کارها را مفرح کنیم
برای مثال همه ما می دانیم که ورزش پیاده روی برای سلامتی بسیار مفید است ولی تبدیل کردن پیاده روی به یک عادت روزانه می تواند مشکل باشد و بهترین راه این است که این کار را برای خودمان مفرح کنیم و می توانیم هر روز یک مسیر متفاوت را برای پیاده روی انتخاب کنیم و هر روز یک مسیر یکنواخت و تکراری را پیاده روی نکنیم یا در مسیرهایی پیاده روی کنیم که طبیعت زیباتری دارند.
۲ – موانعی را در سر راه عادت های بد قرار دهیم
حتی یک مانعی کوچک باعث می شود که ما از رسیدن و تکرار عادت های بد فاصله بگیریم . برای مثال عادت خوردن شکلات های مختلف را داریم و می دانیم که عادت بدی است و برای سلامتی مضر است و در این شرایط می توانیم شکلات ها را در جاهای دور از دسترس مثل گاو صندوق یا طبقات بالایی کابینت که به سختی دستمان به آن ها می رسد قرار دهیم.
وعده پاداش مخرب به خود ندهیم و در برابر وسوسه ها مقابله کنیم
همه ما حتی برای یکبار هم در زندگی برای کارهای خوب و درستی که انجام داده ایم به خودمان پاداش داده ایم و این کار در صورتی می تواند در بعضی از شرایط درست باشد که پاداش مخربی نباشد ، برای مثال مدتی است تلاش می کنیم وزن خود را کم کنیم و هر روز ورزش می کنیم و یک روز که از خود بسیار راضی بودیم و با تلاش بیشتری ورزش کردیم به عنوان پاداش ، خود را به یک همبرگر و سیب زمینی سرخ کرده دعوت می کنیم و در حقیقت هر چی رشته بودیم را پنبه می کنیم و بهترین راه این است که با وسوسه هایمان مقابله کنیم ، فست فود نخوریم ، کمتر تلویزیون ببینیم ، بازی های کامپیوتری را کمتر کنیم و … . اما شاید الان با خود می گویید که اینطوری باید تمام وقت درگیری وسوسه های زندگی باشیم و از زندگی لذت نمی بریم ، اما حتما راهی هست .
قبل از اینکه راه حل مناسبی را برای مقابله با وسوسه ها زندگی بررسی کنیم به نظر شما از بین دسته بندی هایی که در قسمت اول این مطلب انجام دادیم چه انسان هایی بیشتر در معرض وسوسه ها قرار می گیرند ؟ درست است ، لطف کننده ها بیشتر از هر دسته دیگر در معرض وسوسه ها قرار می گیرند زیرا افرادی که در این دسته قرار دارند به انتظارات دیگران اهمیت می دهند اما توجه خاصی به خود ندارند و به راحتی در انجام کارها و انتظارات خود بهانه می آورند و از زیر کار در می روند .
برای مقابله با وسوسه ها حواس خود را پرت کنیم
بررسی کردیم که انجام عادات خوب برای دریافت پاداش مخصوصا پاداش های مخرب نمی تواند مفید باشد و این اعتیاد به دریافت پاداش می تواند کار ما را سخت تر کند و اگر زمانی آن پاداش به هر دلیلی قطع شود طبیعتا آن عادت های خوب را دیگر ادامه نخواهیم داد . راه حل دیگر این شد که با وسوسه ها مقابله کنیم اما اگر تمام تمرکزمان ا بگذاریم روی وسوسه ها دیگر زندگی جذابی نخواهیم داشت و سرکوب کرد اندیشه ها و خواسته هایمان هم باعث قوی تر شدن آن ها می شوند .
راه حل نهایی که با هم بررسی می کنیم این است که حواس خود را پرت کنیم . حتما در انجام کارهای مثبت و عادات خوب حواس پرتی می تواند مخرب باشد و عدم تمرکز روی کار باعث می شود که کیفیت خروجی کار قابل قبول نباشد ولی برای عادت های بد حواس پرتی می تواند بسیار موثر باشد . پس بجای سرکوب کردن خواسته و عادت های بدمان حواسمان را پرت می کنیم .
اما حواس پرتی هم در این شرایط باید آگاهانه انجام شود و سعی کنیم که حواسمان را به چیزهای مفرح و خنده دار پرت کنیم مثلا دیدن یک فیلم کمدی . تحقیقات نشان داده اند اگر بتوانیم بطور آگاهانه بیش از ۱۵ دقیقه حواس خود را پرت کنیم ، عادت های منفی کمرنگ می شوند و به مرور زمان از زندگی ما حذف می شوند . یکی از تاثیرات مثبت دیگر حواس پرتی در این شرایط کاهش استرس است .
دو راهکار نهایی برای ایجاد عادت های خوب
۱ – جفت کردن عادت ها
یکی از راهکارهای مفید برای ایجاد و انجام عادات خوب این است که عادت ها را با هم انجام دهیم . یکی از این عادت ها برایمان بسیار لذت بخش است و دیگری را می خواهیم ایجاد کنیم اما برایمان سخت است . قرار دادن این دو عادت در کنار هم و ایجاد ارتباط بین آن دو باعث می شود که هر دو عادت به راحتی انجام شوند .
برای مثال علاقه زیادی به گوش دادن کتاب های صوتی داریم و انجام این کار برایمان خیلی لذت بخش است اما دویدن و پیاده روی روزانه برایمان سخت است با این که عادت خوبی است و دوست داریم آن را ایجاد کنیم . حالا بیاییم با خودمان قرار بگذاریم که زمانی کتاب های صوتی را گوش دهیم که در حال دویدن یا پیاده روی باشیم و به همین راحتی هر دو عادت در کنار هم شکل می گیرند و انجام می شوند .
۲ – از فرایند ایجاد عادت لذت ببریم
شاید شروع عادت های خوب مثل ورزش کرن و کمتر غذاخوردن کمی سخت باشد اما اگر بتوانیم این فرایند ایجاد عادت را لذت بخش کنیم ، می توانیم به شکل گیری و ادامه دادن عادت های خوبمان کمک زیادی کنیم یعنی گاهی در طول مسیر به خود استراحت دهیم و یا کار لذت بخشی انجام دهیم .
فرق لذت بردن در فرایند ایجاد عادت و دریافت پاداش چیست ؟
این دو مورد بسیار با هم فرق می کنند و بررسی کردیم که دریافت پاداش برای انجام دادن یک عادت خوب می تواند مخرب باشد . در اصل نوع پیام این دو با هم فرق دارند ، در دریافت پاداش این پیام را به خود می دهیم که اگر عادت مثبتی انجام دهیم پاداشی دریافت می کنیم و اگر پاداشی دریافت نکنیم ، می توانیم دیگر آن عادت خوب را ادامه ندهیم اما کارهای لذت بخش هدیه های بی دلیلی هستند و می تواند هر موقعی شکل بگیرند و برای انرژی دادن به خودمان برای انجام بهتر عادت ها و ادامه دادن راه است. این هدایا می تواند بسیار ساده باشد و فقط برای افزایش انرژی است و می تواند یک استراحت یک ساعته باشد ، قدم زدن زیر نور آفتاب و یا هر چیز ساده و لذت بخش دیگری .
سخن پایانی
در این دو قسمت درباره عادت ها و نقش آن ها در زندگی صحبت هایی کردیم و راهکارهایی را ارائه دادیم و مطالب این دو قسمت خلاصه ای بود از کتاب بهتر از قبل اثر گرچن روبین. در انتها با دو پیشنهاد کاربردی دیگر این مطلب را به اتمام می رسانم :
۱- تهیه کردن فهرست اگر و آن گاه
از قبل برای کارهای خود برنامه ریزی کنیم و تصمیماتی که اغلب نتیجه خوبی ندارند را در این فهرست با چنین جملاتی بنویسیم : ” اگر فلان اتفاق بیفتد ، آن گاه فلان کار راه خواهم کرد ” مثلا اکثرا از سر کار دیر به خانه می آییم اما پیش بینی کنیم که اگر به هر دلیلی زودتر از حالت معمول به خانه آمدیم از وقت اضافی خود نهایت استفاده را بکنیم پس مثلا اینطور می نویسیم ” اگر زودتر به خانه آمدم ، آن گاه کتاب می خوانم “و اینطوری متوجه می شویم که در زمان اضافی که بوجود آمده کتاب بخوانیم و به کارهای بیهوده مشغول نشویم .
۲ – از قبل برای انجام یک عادت آماده شویم
برای مثال قصد داریم عادت کوهنوردی را در صبح های جمعه در زندگی خود بگنجانیم پس بهتر است از شب قبل کوله پشتی خود را آماده کنیم تا فردا صبح زود نیاز نباشد با عجله وسایل خود را جمع کنیم .
