در قسمت اول این مطلب گفتم مراقبه چقدر می تواند باعث شادی و آرامش شما شود و گفتم که اگر نفس یا همان صدای درون ذهن را تحت کنترل خود بگیریم ، می توانیم بر روی زمان حال تمرکز کنیم و از زمان حال لذت ببریم که توضیح دادم که راه حل آن مراقبه است و نکته جالب دیگر این است که تمرین تمرکز بر حال به کمک مراقبه نه تنها حال ما را خوب می کند و باعث می شود از لحظه حال خود لذت ببریم بلکه بیولوژی ما را هم بهبود می دهم .
مثالی برای بهبود بیولوژی ما به کمک مراقبه :
در دانشگاه هاروارد بر روی مغز یک سری افراد مطالعاتی انجام دادند که افرادی که مدت هشت هفته تمرین تمرکز بر حال به کمک مدیتیشن انجام دادند باعث شد که بافت های خاکستری مغز این افراد که مربوط به خودآگاهی و مهربانی با دیگران است تقویت شود و نواحی مرتبط با استرس در مغزشان کوچک تر شود.
یاد یک موضوع قدیمی افتادم که شنیده بودم اگر روی مغزتان کار کنید و تمرین کنید فقط با فکر کردن می توانید ماهیچه سازی کنید یا حتی لاغر شوید و در اینجا این تقویت ماهیچه ها به شکل دیگر در خود مغز دارد اتفاق می افتد که این به نظر من فوق العاده است یعنی در حقیقت وقتی فرمانده بدن تقویت و قوی شود دیگر حساب کنید چه اتفاق شیرینی برای کل اعضای بدن می تواند رخ دهد .
تمرکز بر حال به غیر از آرامش و شادی چه چیزهای دیگری را برای ما به ارمغان می آورد .
تمرین تمرکز برحال به کمک مدیتیشن فقط به شما شادی و آرامش هدیه نمی دهد با اینکه این زیباترین چیزهایی است که با مراقبه می توانید بدست آورید اما مدیتیشن شما را دلسوزتر و مهربان تر نسبت به خود و دیگران می کند ، شما خلاق تر و فعال تر خواهید شد که بعد از یک دوره چند روزه یا چند هفته ای مدیتیشن با ایده های جذابی روبرو خواهید شد که می توانید در کار و زندگی خود از آنها استفاده کنید .
چرا بعضی ها کنترل نفس را نمی پذیرند ؟
گفتم که اگر بتوانیم نفس خود را کنترل کنیم می توانیم از زمان حال خود لذت ببریم و در لحظه حال زندگی کنیم . بعضی ها فکر می کنند که کنترل نفس یعنی اینکه بر روی خواسته های خود پا بگذاریم و به نیازهای خود اهمیتی ندهیم و البته که معنا کنترل نفس این نیست و افرادی که به خواسته های خود اهمیت نمی دهند و به اصطلاح خود را رها می کنند تا به این شکل به چیزی وابسته نشوند و بتوانند نفس خود را کنترل کنند ، انسان های خوشحالی نیستند .
پس معنی کنترل نفس چیست ؟
در قسمت اول این مطلب هم اشاره کوچکی کردم ، کنترل نفس یعنی آرام بودن و به آرامش دعوت کردن و زندگی را سخت نگرفتن ، البته این اصلا به این معنی نیست که در زندگی تلاش نکنیم بلکه باید هر روز برای رسیدن به خواسته هایمان تلاش کنیم اما زندگی را سخت نگیریم یعنی یک چیزهایی در زندگی هستند که خیلی تحت کنترل ما نیستند و فقط باید توکل کرد.
برای مثلا وضعیت امروز جهان با ویروس کرونا ، طبیعتا باید تلاش کرد تا هر چه سریعتر این ویروس را نابود کنیم و آن هم با رعایت پروتکل های بهداشتی می تواند امکان پذیر باشد اما یک جاهایی هم تحت کنترل ما خارج است و فقط باید توکل کرد و سخت نگرفت و بی خودی و بی جهت به خودمان استرس وارد نکنیم .
حال مراقبه چیست و چه نقشی دارد ؟
عذرخواهی می کنم که هرزگاهی بحث را کمی به حاشیه می برم و دلیلش این است که احساس می کنم برای درک بهتر موضوع هر چقدر جزئیات را بهتر بفهمیم بیشتر می توانیم به اهمیت مراقبه پی ببریم . حال می خواهم برگردم به مراقبه که چیست و چه نقشی دارد و چطور می توان از آن استفاده کرد .
برای شروع مدیتیشن با یک لباس راحت در یک مکان راحت بنشینید و بدن خود را آزاد و رها کنید ، حال چشمان خود را ببندید و روی تنفس خود تمرکز کنید با این کار شما به راحتی اولین مدیتیشن خود را انجام داده اید .
شاید الان بپرسید که این نوع مدیتیشن چه ارتباطی بر تمرکز بر زمان حال دارد ؟
پاسخ این است که شما با تمرکز بر تنفس خود فقط نظارگر می شوید یعنی محتویات ذهن خود را بدون هیچگونه قضاوتی فقط می بینید و این کار باعث تمرکز بر زمان حال می شود .
و زیبایی مدیتیشن در این است شما هیچ قضاوتی و عکس العملی ندارید و فقط مشاهده می کنید و برای اولین مدیتیشن ها شاید با تجربیات ناخوشایندی هم مثل بی حس شدن پا ، خارش بینی و مشابه این ها مواجه شوید اما شما فقط می بینید و هیچ واکنشی انجام نمی دهید و با این تمرین تمرکزتان بر زمان حال را افزایش می دهید .
البته این شروع مدیتیشن است و اگر شما به راحتی بتوانید این ناراحتی های کوچک مانند خارش بینی را فقط مشاهده کنید به مرور زمان خیلی راحت می توانید ناراحتی های بزرگ زندگی را هم فقط مشاهده کنید و قضاوت نکنید و جالب تر اینکه به مرور زمان مهربان تر و بخشنده تر هم خواهید شد و همه این اتفاقات زیبا دارد با همین مراقبه ساده و ابتدایی شکل می گیرد ، جالب نیست ؟
آیا مراقبه برای جسم ما هم مفید است ؟
در زندگی همه ما انسان ها کم یا زیاد استرس و فشارهای عصبی وجود دارد و حالا تصور کنید که اگر بتوانید این استرس ها و فشارهای روانی را به حداقل ممکن برسانیم چه اتفاقی در زندگی ما می افتد .
این فشارها و استرس ها باعث ترشح هورمون های سمی در بدن می شود که اگر مقدار آن زیاد شود این هورمون های سمی در خون انباشته می شود و باعث حملات قلبی ، افزایش فشار خون و در طولانی مدت باعث سرطان های مختلف می شود و همه ما می دانیم که بسیاری از بیماری های که ما انسان ها با آن دست و پنجه نرم می کنیم بر اثر همین فشارهای عصبی و استرس ها هستند.
حال اگر بتوانیم این استرس ها را کم کنیم طبیعتا همه این بیماری ها به حداقل خود می رسند یعنی در حقیقت اگر هر روز زمان کوتاهی را به مراقبه حتی با حداقل امکانات اختصاص دهیم بدون شک بیش از پنجاه درصد می توانیم جسم سالم تری نسبت به قبل داشته باشیم .
اما افکار منفی همچنان وجود دارند
افکار منفی همچنان وجود دارند و قرار نیست با مراقبه این افکار دور شوند و فرار کنند بلکه مدیتیشن به ما کمک می کند که بتوانیم این افکار منفی را کنترل کنیم و پذیرش این افکار منفی را داشته باشیم .
چگونه افکار و احساسات منفی خود را بپذیریم و کنترل کنیم .
گفتم که با مراقبه فقط ما نظارگر می شویم و با تمرکز بر روی تنفس خود همه افکار منفی را می بینیم و هیچ واکنشی نسبت به آنها انجام نمی دهیم و افکار منفی را رها و آزاد می گذاریم و بهترین راه کنترل افکار منفی ، رها کردن است .
در حقیقت ما با مدیتیشن این مراحل را دنبال می کنیم :
- افکار منفی را شناسایی می کنیم
- افکار منفی را می پذیریم
- تاثیرات این افکار منفی را بر خود بررسی می کنیم
- افکار منفی را رها می کنیم (وابستگی خود را به افکار منفی کم می کنیم )
برای مثال : درگیری در محل کار ما پیش آمده که فشار عصبی زیادی برای ما ایجاد کرده و استرس های زیاد باعث شده که ما سردرد بگیریم و حالا می خواهیم با تمرین مراقبه این افکار و احساسات منفی را کنترل کنیم .
ابتدا با شروع مراقبه افکار منفی بوجود آمده را شناسایی می کنیم و بعد می پذیریم که این افکار وجود دارند و سپس تاثیرات این افکار (در این مثال سردرد است) را بررسی می کنیم و در مرحله آخر می خواهیم این افکار را رها کنیم تا دیگر بر روی ما تاثیری نگذارند.
برای رها کردن افکار منفی باید به خودباوری برسیم که ما انسان قوی هستیم و شخصیت ما بیشتر این است که بخواهیم با این نگرانی ها کوچک ، ناراحت و عصبی شویم و سپس به آرامی این افکار منفی را رها می کنیم و حال فقط مشاهده می کنیم و این افکار منفی روی ما تاثیری نخواهند گذاشت .
سخن پایانی
دنیای شلوغ و مدرن امروزی چه بخواهیم و چه نخواهیم می تواند برای همه ما پر باشد از افکار منفی و آزار دهنده پس برای رهایی از این همه استرس و افکار منفی نیاز به یک مسکن همیشگی و دائم داریم و آن چیزی نیست بجز مراقبه .
سعی کنید هر چقدر کوتاه مدیتیشن را در برنامه روزانه خود قرار دهید . خوشبختانه در اینترنت مدیتیشن های مختلفی برای آرامش شما و لذت بردن هر چه بیشتر از زندگی وجود دارد ، چند نمونه از این مدیتیشن ها را انتخاب کنید و در برنامه روزانه خود قرار دهید و بدون شک در زمان کوتاهی تاثیر فوق العاده آن را بر زندگی خود خواهید دید . شاد و سلامت و پیروز باشید .
